De eerste weken van een pleegzorgplaatsing: do's en don'ts
Onlangs kreeg ik via Facebook een berichtje van een medepleegmoeder, met daarin de vraag of ik eens iets wilde schrijven over de eerste periode van een pleegzorgplaatsing. Hoe is dit binnen ons gezin verlopen? Hoe heb ik één en ander ervaren? Wat werkte wel en wat absoluut niet? Heb ik misschien tips voor beginnende pleegouders? Hoewel ik natuurlijk slechts iets kan vertellen vanuit ons eigen verhaal en absoluut niet pretendeer een soort omhooggevallen pleegzorggoeroe dan wel -expert te zijn wil ik graag mijn ervaringen delen (waarbij ik dus juist met de billen bloot ga en ook zal vertellen wat ik totaal NIET handig heb aangepakt destijds 🙈!!). Hierbij is het goed om te weten dat wij een zogeheten perspectief biedend pleeggezin zijn en dus de insteek hebben om langdurig voor kinderen te zorgen. Reacties zijn uiteraard van harte welkom, dan vormen we samen vast een heel mooi overzicht van do's en don'ts ❤!
Vera
Toen Vera de eerste keer bij ons kwam wonen was zij bijna twee maanden oud, een piepklein baby'tje nog. We waren één keer op bezoek geweest bij het crisispleeggezin waar ze de eerste periode van haar leven heeft doorgebracht, en een paar dagen later haalden we haar daar op. Vera was het eerste kindje waar wij voor zorgden, mijn ervaring met baby's bestond uit het incidenteel oppassen op het zoontje van een vriendin. Het aantal luiers dat ik had verschoond was dus nog behoorlijk beperkt! Vanuit het consultatiebureau kwam er een verpleegkundige bij ons thuis langs toen Vera er een paar dagen was. Ik heb dat als heel fijn ervaren. We hadden natuurlijk geen kraamhulp of iets dergelijks, dus een paar praktische tips and trics waren zeer welkom. Zo had Vera een fikse navelbreuk. De verpleegkundige liet ons zien dat dit niks engs was en dat we het gewoon konden aanraken zonder overmatig krampachtig te doen. De eerste week nadat we Vera hadden opgehaald kwam er verder geen bezoek, daar kozen we, mede op aanraden van onze pleegzorgwerker, heel bewust voor. Daarna kwamen onze ouders op bezoek, wel spraken we in de eerste periode af dat zij Vera nog niet zouden oppakken of vasthouden, zodat ze in eerste instantie rustig kon wennen aan onze aanrakingen, geur et cetera. Overig bezoek zoals andere familieleden en vrienden volgden daarna, maar heel gedoseerd en niet iedere dag, zodat er vooral veel rust voor ons kleine meisje was. Toen Vera ongeveer een week bij ons thuis was belandden we trouwens met haar op de spoedeisende hulp. Ze had spruw en spuugde zoveel dat uitdroging dreigde. Gelukkig viel het allemaal mee en mocht ze weer met ons mee terug naar huis, maar poeh hé, ik was wel even geschrokken hoor!
Toen Vera voor de tweede keer bij ons kwam was zij ruim 2,5 jaar oud, een peuter dus. Deze plaatsing vond halsoverkop plaats, we werden aan het einde van de ochtend gebeld en aan het einde van de middag was Vera er. Ze had anderhalf jaar bij haar ouders gewoond maar dit was misgelopen. Ze werd gebracht door twee gezinsvoogden en had een tasje met twee setjes kleren en drie knuffels erin bij zich. Ze sprak anderhalve dag niet en speelde nauwelijks, daarna ontdooide ze steeds een beetje meer. Omdat binnen zitten met twee peuters (Thomas woonde toen net twee maanden bij ons) geen groot succes was, gingen we al vrij snel met beide kids op pad. Autorijden hebben wij te vlug te ver gedaan, wat achteraf gezien totaal niet slim was. Vooral Vera kon er erg van overstuur raken en enorm gaan gillen in de auto. Dat heeft best een poos geduurd. Als we het rustiger hadden opgebouwd was dit wellicht minder heftig voor haar geweest. Ook dit keer deden we trouwens kalm aan met bezoek. We waren beiden net weer aan het werk na een periode pleegzorgverlof en vakantie in verband met de komst van Thomas, gelukkig werkten we grotendeels afwisselend van elkaar en kon ik ouderschapsverlof opnemen. De eerste periode liep Vera altijd met haar knuffels in haar armen. Al snel kochten we een rugzakje waarin ze hen kon stoppen, zodat ze de knuffels bij zich kon dragen maar toch haar handen vrij had. Voor haar een fijn en veilig gevoel. Wat ik trouwens ook anders zou doen als ik de tweede beginperiode met Vera over kon doen, is het inlichten van haarzelf over de plaatsing. We hebben daar destijds advies over gevraagd aan onze pleegzorgwerker en de gezinsvoogd, en die gaven aan dat we alleen iets hoefden te vertellen als Vera er zelf naar vroeg. Op zich een mooie gedachte, aansluiten bij het kind, maar Vera kwam in die beginperiode nauwelijks met vragen! En dus legden wij haar veel te weinig uit, denk ik achteraf. Wat zou ik graag teruggaan in de tijd en dit overdoen! Ik zou haar in makkelijke bewoordingen uitleggen waarom ze zo plotseling naar ons toe was gebracht, en dit regelmatig herhalen, zodat er meer duidelijkheid voor haar had kunnen ontstaan.
Thomas:
Thomas was bijna twee jaar oud toen hij bij ons kwam wonen. Hij woonde al in een pleeggezin en daar bezochten we hem een aantal keer. Ook kwam hij een keer met zijn pleegopa en -oma naar ons toe om alvast zijn nieuwe huis en kamer te zien. Dit gebeurde allemaal in een tijdsbestek van enkele weken. Thomas werd door zijn pleegopa en -oma naar ons toe gebracht met al zijn spullen op de dag van zijn verhuizing. We dronken nog iets samen, ze namen afscheid en gingen toen weg. Het was gezien Thomas' ontwikkelingsniveau en leeftijd lastig om hem alles goed uit te leggen van tevoren. Wel hadden we al foto's van onszelf achtergelaten in het pleeggezin die ze hem dagelijks toonden en hadden we elkaar dus al meerdere malen gezien. Na een paar weken kwamen zijn pleegopa en -oma op bezoek bij ons thuis. Toen Thomas ongeveer 7 weken bij ons woonde zijn we bij hen thuis geweest. Dit bleek wat te snel, en ook duurde dit bezoek te lang én kwam hun hele gezin op bezoek om te kijken hoe het met Thomas ging. Super lief en gezellig, maar eigenlijk was dit veel teveel voor ons mannetje, dit zou ik nu dus heel anders aanpakken. We hebben overigens nog steeds een paar keer per jaar contact met hen, waarbij we bij hen thuis op bezoek gaan. Thomas geniet hier nu enorm van en het is heel fijn dat dit kan! Thomas vond toen hij net bij ons was alle overgangen erg moeilijk, bijvoorbeeld zijn jas en schoenen uitdoen nadat we buiten hadden gespeeld was een drama. Elke keer de dingen herhalen volgens hetzelfde patroon en een vaste plek voor zijn spullen bleken te helpen, in de loop der jaren ging het steeds een stukje beter. Thomas was in de beginperiode altijd bang dat wij zouden weggaan. De eerste weken hadden we pleegzorgverlof en vakantie en waren we beiden dus veel thuis. Als één van ons even wegging namen we altijd heel bewust maar nooit langgerekt afscheid van hem. Het voor het eerst bij een oppas zijn (in ons geval mijn schoonmoeder en mijn ouders) hebben we heel langzaam opgebouwd: eerst samen er naartoe, dan een keer een kwartiertje alleen (samen met Vera), toen een uurtje, daarna een ochtend, enzovoort. Het heeft een aantal jaren geduurd voordat Thomas echt het vertrouwen had dat wij altijd terug zouden komen, en nog steeds kan hij af en toe last hebben van angsten hieromtrent.
Ik ben vast een heleboel vergeten te vertellen, maar dit is in een notendop het verhaal van Vera's en Thomas' eerste weken bij ons thuis. Vanuit onze eigen ervaringen heb ik onderstaande lijstjes gemaakt, met dingen die voor ons heel goed werkten en dingen die juist niet goed uitpakten of die we nu anders zouden doen. In het lijstje don'ts zijn stiekem trouwens ook wat do's verpakt 😊😉... Wie weet heb je er iets aan!
Do's:
- Ontvang geen of beperkt bezoek in de eerste week/weken van de plaatsing, afhankelijk van hoe het met het kindje gaat en zijn/haar leeftijd. Rust is heel belangrijk, want de tijd ervoor is vaak al roerig genoeg geweest!
- Houd zaken als verzorging, optillen, knuffelen, flesjes geven én grenzen stellen in ieder geval de eerste periode bij jezelf. Het kindje moet tijd krijgen om te leren dat jij zijn/haar vaste opvoeder/verzorger bent.
- Betrek hulp/adviestroepen waar nodig, zoals in ons geval de consultatiebureauverpleegkundige die op huisbezoek kwam.
- Oppas nodig op termijn? Dat kan waarschijnlijk best, maar neem de tijd om het contact en de tijd dat het kindje er verblijft rustig op te bouwen. Kies voor een vast en vertrouwd persoon/gastouder/kinderdagverblijf bij wie je zelf een goed gevoel hebt.
- Neem pleegzorgverlof op en evt. ouderschapsverlof, hierop heb je net als andere ouders gewoon recht!
- Bouw indien mogelijk het contact met de kindje op voorafgaand aan de plaatsing, zodat je geen volslagen vreemde meer voor hem/haar bent. Laat foto's en/of een knuffeltje achter, bezoek het kindje en laat het kindje een keer samen met een vertrouwd persoon bij jou thuis op bezoek komen.
- Laat het kindje iets vertrouwds bij zich dragen de eerste periode, zoals een knuffeltje en/of eigen kleding die hij/zij prettig vindt.
- Zorg voor veel structuur, laat dagelijkse dingen zich herhalen in vaste patronen en houdt vaste plekken aan voor de spulletjes van het kindje. Voorspelbaarheid kan enorm helpen in onzekere tijden!
- Luister altijd naar je gevoel en spreek dit uit waar nodig, ook naar je omgeving toe! Bewaak je eigen grenzen en die van het kindje goed, en stel bij waar nodig. En vergeet vooral niet om ook een beetje voor jezelf te zorgen en af en toe een pauze in te lassen (al is het maar om een lange douche te nemen, een wandeling met de hond te maken of voor een tripje naar de supermarkt zonder kinderen).
Don'ts:
- Wachten met uitleg geven over waarom het kindje bij jou is totdat het kind zelf vragen gaat stellen is wellicht niet zo slim. Want wat als het kind helemaal geen vragen stelt?? Sluit aan bij het ontwikkelingsniveau van het kind en benoem de dingen zoals ze zijn. Leg bijvoorbeeld in 'Jip en Janneke taal' uit dat het kindje een poosje bij jou komt slapen/bij jou mag wonen (afhankelijk van hoe duidelijk het perspectief al wel of niet is...) omdat het thuis niet goed ging. Vertel hierbij altijd dat dit niet aan het kind zelf ligt en dat hij/zij niets verkeerd heeft gedaan!
- Dit geldt ook voor het praten over de ouders van het kind: vermijd dit niet, maar kijk goed naar welke behoefte het kind hierin aangeeft. Dit is vaak in zijn/haar reacties goed te peilen. Het kan fijn zijn een foto van hen neer te zetten, zodat duidelijk is dat papa en mama er ook gewoon mogen zijn. Voor sommige kinderen voelt dit echter juist niet prettig; ga hierbij altijd uit van de behoefte van het kind! Een (aftel)kalender met bezoekdata kan voor wat oudere kinderen helpen, dan kunnen ze zien wanneer er contactmomenten zijn.
- Ga niet te snel op bezoek bij vorige pleegouders/verzorgers thuis (dit kan verwarrend zijn voor het kind), laat hen liever eerst een paar keer bij jullie thuis op bezoek komen indien mogelijk. Houd een eerste bezoek bij hen thuis kort, leg aan het kindje uit wat je gaat doen en wanneer jullie weer naar huis gaan. Blijf bij het kind: samen uit, samen thuis. Probeer wel het contact met eerdere pleegouders/verzorgers te onderhouden, kijk hierbij naar wat goed werkt voor het kind. Deze mensen vormen een belangrijk onderdeel van zijn/haar geschiedenis en levensverhaal.
- Een heel praktisch punt: vermijd autoritjes in de eerste weken en als dit toch moet, bouw ze dan rustig op qua tijdsduur en afstand. Vaak zijn kinderen met de auto naar hun nieuwe woonplek toegebracht, een ingrijpende gebeurtenis die maakt dat autorijden erg eng en onvoorspelbaar kan aanvoelen in het begin.
En tot slot de gouden tip: vergeet niet te genieten van al het nieuws wat op je afkomt, schrijf de mooie momenten op, houd voor jezelf en het kindje een dagboekje bij (eventueel met foto's); dat is fijn voor nu én voor later ❤!
Vera
Toen Vera de eerste keer bij ons kwam wonen was zij bijna twee maanden oud, een piepklein baby'tje nog. We waren één keer op bezoek geweest bij het crisispleeggezin waar ze de eerste periode van haar leven heeft doorgebracht, en een paar dagen later haalden we haar daar op. Vera was het eerste kindje waar wij voor zorgden, mijn ervaring met baby's bestond uit het incidenteel oppassen op het zoontje van een vriendin. Het aantal luiers dat ik had verschoond was dus nog behoorlijk beperkt! Vanuit het consultatiebureau kwam er een verpleegkundige bij ons thuis langs toen Vera er een paar dagen was. Ik heb dat als heel fijn ervaren. We hadden natuurlijk geen kraamhulp of iets dergelijks, dus een paar praktische tips and trics waren zeer welkom. Zo had Vera een fikse navelbreuk. De verpleegkundige liet ons zien dat dit niks engs was en dat we het gewoon konden aanraken zonder overmatig krampachtig te doen. De eerste week nadat we Vera hadden opgehaald kwam er verder geen bezoek, daar kozen we, mede op aanraden van onze pleegzorgwerker, heel bewust voor. Daarna kwamen onze ouders op bezoek, wel spraken we in de eerste periode af dat zij Vera nog niet zouden oppakken of vasthouden, zodat ze in eerste instantie rustig kon wennen aan onze aanrakingen, geur et cetera. Overig bezoek zoals andere familieleden en vrienden volgden daarna, maar heel gedoseerd en niet iedere dag, zodat er vooral veel rust voor ons kleine meisje was. Toen Vera ongeveer een week bij ons thuis was belandden we trouwens met haar op de spoedeisende hulp. Ze had spruw en spuugde zoveel dat uitdroging dreigde. Gelukkig viel het allemaal mee en mocht ze weer met ons mee terug naar huis, maar poeh hé, ik was wel even geschrokken hoor!
 |
| Eén van mijn eerste wandelingen met baby Vera in de kinderwagen |
Toen Vera voor de tweede keer bij ons kwam was zij ruim 2,5 jaar oud, een peuter dus. Deze plaatsing vond halsoverkop plaats, we werden aan het einde van de ochtend gebeld en aan het einde van de middag was Vera er. Ze had anderhalf jaar bij haar ouders gewoond maar dit was misgelopen. Ze werd gebracht door twee gezinsvoogden en had een tasje met twee setjes kleren en drie knuffels erin bij zich. Ze sprak anderhalve dag niet en speelde nauwelijks, daarna ontdooide ze steeds een beetje meer. Omdat binnen zitten met twee peuters (Thomas woonde toen net twee maanden bij ons) geen groot succes was, gingen we al vrij snel met beide kids op pad. Autorijden hebben wij te vlug te ver gedaan, wat achteraf gezien totaal niet slim was. Vooral Vera kon er erg van overstuur raken en enorm gaan gillen in de auto. Dat heeft best een poos geduurd. Als we het rustiger hadden opgebouwd was dit wellicht minder heftig voor haar geweest. Ook dit keer deden we trouwens kalm aan met bezoek. We waren beiden net weer aan het werk na een periode pleegzorgverlof en vakantie in verband met de komst van Thomas, gelukkig werkten we grotendeels afwisselend van elkaar en kon ik ouderschapsverlof opnemen. De eerste periode liep Vera altijd met haar knuffels in haar armen. Al snel kochten we een rugzakje waarin ze hen kon stoppen, zodat ze de knuffels bij zich kon dragen maar toch haar handen vrij had. Voor haar een fijn en veilig gevoel. Wat ik trouwens ook anders zou doen als ik de tweede beginperiode met Vera over kon doen, is het inlichten van haarzelf over de plaatsing. We hebben daar destijds advies over gevraagd aan onze pleegzorgwerker en de gezinsvoogd, en die gaven aan dat we alleen iets hoefden te vertellen als Vera er zelf naar vroeg. Op zich een mooie gedachte, aansluiten bij het kind, maar Vera kwam in die beginperiode nauwelijks met vragen! En dus legden wij haar veel te weinig uit, denk ik achteraf. Wat zou ik graag teruggaan in de tijd en dit overdoen! Ik zou haar in makkelijke bewoordingen uitleggen waarom ze zo plotseling naar ons toe was gebracht, en dit regelmatig herhalen, zodat er meer duidelijkheid voor haar had kunnen ontstaan.
Thomas:
Thomas was bijna twee jaar oud toen hij bij ons kwam wonen. Hij woonde al in een pleeggezin en daar bezochten we hem een aantal keer. Ook kwam hij een keer met zijn pleegopa en -oma naar ons toe om alvast zijn nieuwe huis en kamer te zien. Dit gebeurde allemaal in een tijdsbestek van enkele weken. Thomas werd door zijn pleegopa en -oma naar ons toe gebracht met al zijn spullen op de dag van zijn verhuizing. We dronken nog iets samen, ze namen afscheid en gingen toen weg. Het was gezien Thomas' ontwikkelingsniveau en leeftijd lastig om hem alles goed uit te leggen van tevoren. Wel hadden we al foto's van onszelf achtergelaten in het pleeggezin die ze hem dagelijks toonden en hadden we elkaar dus al meerdere malen gezien. Na een paar weken kwamen zijn pleegopa en -oma op bezoek bij ons thuis. Toen Thomas ongeveer 7 weken bij ons woonde zijn we bij hen thuis geweest. Dit bleek wat te snel, en ook duurde dit bezoek te lang én kwam hun hele gezin op bezoek om te kijken hoe het met Thomas ging. Super lief en gezellig, maar eigenlijk was dit veel teveel voor ons mannetje, dit zou ik nu dus heel anders aanpakken. We hebben overigens nog steeds een paar keer per jaar contact met hen, waarbij we bij hen thuis op bezoek gaan. Thomas geniet hier nu enorm van en het is heel fijn dat dit kan! Thomas vond toen hij net bij ons was alle overgangen erg moeilijk, bijvoorbeeld zijn jas en schoenen uitdoen nadat we buiten hadden gespeeld was een drama. Elke keer de dingen herhalen volgens hetzelfde patroon en een vaste plek voor zijn spullen bleken te helpen, in de loop der jaren ging het steeds een stukje beter. Thomas was in de beginperiode altijd bang dat wij zouden weggaan. De eerste weken hadden we pleegzorgverlof en vakantie en waren we beiden dus veel thuis. Als één van ons even wegging namen we altijd heel bewust maar nooit langgerekt afscheid van hem. Het voor het eerst bij een oppas zijn (in ons geval mijn schoonmoeder en mijn ouders) hebben we heel langzaam opgebouwd: eerst samen er naartoe, dan een keer een kwartiertje alleen (samen met Vera), toen een uurtje, daarna een ochtend, enzovoort. Het heeft een aantal jaren geduurd voordat Thomas echt het vertrouwen had dat wij altijd terug zouden komen, en nog steeds kan hij af en toe last hebben van angsten hieromtrent.
 |
| Een foto van Thomas en mij toen hij voor het eerst bij ons op bezoek kwam en zijn nieuwe kamertje zag |
Do's:
- Ontvang geen of beperkt bezoek in de eerste week/weken van de plaatsing, afhankelijk van hoe het met het kindje gaat en zijn/haar leeftijd. Rust is heel belangrijk, want de tijd ervoor is vaak al roerig genoeg geweest!
- Houd zaken als verzorging, optillen, knuffelen, flesjes geven én grenzen stellen in ieder geval de eerste periode bij jezelf. Het kindje moet tijd krijgen om te leren dat jij zijn/haar vaste opvoeder/verzorger bent.
- Betrek hulp/adviestroepen waar nodig, zoals in ons geval de consultatiebureauverpleegkundige die op huisbezoek kwam.
- Oppas nodig op termijn? Dat kan waarschijnlijk best, maar neem de tijd om het contact en de tijd dat het kindje er verblijft rustig op te bouwen. Kies voor een vast en vertrouwd persoon/gastouder/kinderdagverblijf bij wie je zelf een goed gevoel hebt.
- Neem pleegzorgverlof op en evt. ouderschapsverlof, hierop heb je net als andere ouders gewoon recht!
- Bouw indien mogelijk het contact met de kindje op voorafgaand aan de plaatsing, zodat je geen volslagen vreemde meer voor hem/haar bent. Laat foto's en/of een knuffeltje achter, bezoek het kindje en laat het kindje een keer samen met een vertrouwd persoon bij jou thuis op bezoek komen.
- Laat het kindje iets vertrouwds bij zich dragen de eerste periode, zoals een knuffeltje en/of eigen kleding die hij/zij prettig vindt.
- Zorg voor veel structuur, laat dagelijkse dingen zich herhalen in vaste patronen en houdt vaste plekken aan voor de spulletjes van het kindje. Voorspelbaarheid kan enorm helpen in onzekere tijden!
- Luister altijd naar je gevoel en spreek dit uit waar nodig, ook naar je omgeving toe! Bewaak je eigen grenzen en die van het kindje goed, en stel bij waar nodig. En vergeet vooral niet om ook een beetje voor jezelf te zorgen en af en toe een pauze in te lassen (al is het maar om een lange douche te nemen, een wandeling met de hond te maken of voor een tripje naar de supermarkt zonder kinderen).
Don'ts:
- Wachten met uitleg geven over waarom het kindje bij jou is totdat het kind zelf vragen gaat stellen is wellicht niet zo slim. Want wat als het kind helemaal geen vragen stelt?? Sluit aan bij het ontwikkelingsniveau van het kind en benoem de dingen zoals ze zijn. Leg bijvoorbeeld in 'Jip en Janneke taal' uit dat het kindje een poosje bij jou komt slapen/bij jou mag wonen (afhankelijk van hoe duidelijk het perspectief al wel of niet is...) omdat het thuis niet goed ging. Vertel hierbij altijd dat dit niet aan het kind zelf ligt en dat hij/zij niets verkeerd heeft gedaan!
- Dit geldt ook voor het praten over de ouders van het kind: vermijd dit niet, maar kijk goed naar welke behoefte het kind hierin aangeeft. Dit is vaak in zijn/haar reacties goed te peilen. Het kan fijn zijn een foto van hen neer te zetten, zodat duidelijk is dat papa en mama er ook gewoon mogen zijn. Voor sommige kinderen voelt dit echter juist niet prettig; ga hierbij altijd uit van de behoefte van het kind! Een (aftel)kalender met bezoekdata kan voor wat oudere kinderen helpen, dan kunnen ze zien wanneer er contactmomenten zijn.
- Ga niet te snel op bezoek bij vorige pleegouders/verzorgers thuis (dit kan verwarrend zijn voor het kind), laat hen liever eerst een paar keer bij jullie thuis op bezoek komen indien mogelijk. Houd een eerste bezoek bij hen thuis kort, leg aan het kindje uit wat je gaat doen en wanneer jullie weer naar huis gaan. Blijf bij het kind: samen uit, samen thuis. Probeer wel het contact met eerdere pleegouders/verzorgers te onderhouden, kijk hierbij naar wat goed werkt voor het kind. Deze mensen vormen een belangrijk onderdeel van zijn/haar geschiedenis en levensverhaal.
- Een heel praktisch punt: vermijd autoritjes in de eerste weken en als dit toch moet, bouw ze dan rustig op qua tijdsduur en afstand. Vaak zijn kinderen met de auto naar hun nieuwe woonplek toegebracht, een ingrijpende gebeurtenis die maakt dat autorijden erg eng en onvoorspelbaar kan aanvoelen in het begin.
En tot slot de gouden tip: vergeet niet te genieten van al het nieuws wat op je afkomt, schrijf de mooie momenten op, houd voor jezelf en het kindje een dagboekje bij (eventueel met foto's); dat is fijn voor nu én voor later ❤!
 |
| Heel waardevol: dagboekjes van de eerste periode dat Vera en Thomas bij ons woonden |
Reacties
Een reactie posten