Gaten

Eén van de meest ingewikkelde dingen van het zorgen voor pleegkinderen, vind ik het omgaan met de gaten in hun geschiedenis. In een gangbaar gezin groeien kinderen op met vaste opvoeders, vaak zelfs op een vaste woonplek. Hoe fijn en veilig is het om precies te weten hoe jouw verhaal klinkt en om alle details keer op keer uitgebreid te herkauwen, bladerend door het fotoboek van je jeugd? De geschiedenis van zowel Thomas als Vera is hierbij vergeleken helaas één grote gatenkaas.

De eerste maanden van het leven van Thomas vormen een groot, gapend gat. Ik weet ongeveer op welke plekken hij heeft gewoond, maar hoe de omstandigheden precies waren en wat er exact is gebeurd, blijft een onopgeloste puzzel. Ik zal hem nooit kunnen vertellen hoeveel hij woog bij zijn geboorte en wie er op kraamvisite kwam. Er is geen geboortekaartje, er zijn geen foto’s. De summiere informatie die ik wél heb, schetst een onrustig en onstabiel beeld. Geen babytijd van sprongetjes maken, tandjes krijgen en proberen om te gaan rollen, maar een verhaal van een heel klein jongetje dat zijn eerste lachje pas liet zien toen hij al acht maanden oud was.

Ook in Vera’s geschiedenis zitten gaten. Van haar allereerste dagen op de wereld weet ik nauwelijks iets. En haar tijd als dreumes, de periode dat zij bij haar ouders woonde, is ondanks alle begeleiding en zelfs een ondertoezichtstelling een tijdperk waarover een dikke laag mist uitgesmeerd lijkt te zijn. Verslaglegging in dossiers beperkt zich tot vage, algemene termen en haar ouders schetsen vanuit gebrekkig inzicht (en misschien ook wel omdat de realiteit te pijnlijk is om onder ogen te zien?) een te rooskleurig beeld. Een beeld dat niet klopt met de merkbaar getraumatiseerde peuter die op een dag weer halsoverkop naar ons werd teruggebracht.

Wat ik ook doe, hoeveel ik ook navraag, waar ik ook zoek: sommige gaten in de kaas blijven ongevuld en een aantal puzzelstukjes blijft onvindbaar. Kwijt, vergeten, weggedaan of niet nader bespreekbaar. Ik vraag me eerlijk gezegd ook weleens af, of ik alles wel moet willen weten. Misschien vullen de gaten ongemerkt een leegte. Een leegte van dingen die fout zijn gegaan, dingen die niet mochten of konden zijn, dingen die onherstelbare schade veroorzaakten. Dingen die een verhaal vertellen wat liever niet gehoord moet worden. Dingen die godvergeten pijn doen.

Toch blijft het ergens knagen: wat zou ik graag een compleet verhaal willen kunnen vertellen aan Thomas en Vera. Wat zou het fijn zijn om de geschiedenis van hun leven in ieder geval enigszins op orde te hebben, zodat ik zelf de keuze heb om stukjes ervan met hen te delen, als de tijd er rijp voor is. Het lijkt een onbegonnen zaak. Maar soms komt er ineens een klein cadeautje, zoals Vera’s moeder die tijdens een bezoek plots een foto laat zien van toen ze zwanger was, en twee foto’s van een pasgeboren Vera. Nog net voor ze weer terug in haar tas verdwijnen (“Nee, Vera, die zijn niet voor jou, anders heb ik zelf geen foto’s meer”) vraag ik of ik ze op camera mag vastleggen. Dat mag. Gauw schiet ik foto’s van de ontroerende beelden. Onverwacht een puzzelstukje gevonden, zomaar, op een doodgewone donderdagmiddag. Tóch weer een leeg plekje opgevuld.